Tìm hiểu chung

Xuất huyết giảm tiểu cầu là gì?

Xuất huyết giảm tiểu cầu là một bệnh lý miễn dịch, khiến lượng tiêu cầu trong máu suy giảm và cơ thể dễ bị chảy máu dù chỉ là một tác động nhẹ. Triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng, đa số trường hợp phát hiện được thông qua xét nghiệm máu. Bệnh có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nên khi phát hiện cần được điều trị kịp thời.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của xuất huyết giảm tiểu cầu

Xuất huyết giảm tiểu cầu có thể không có triệu chứng. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xảy ra, chúng có thể bao gồm:

• Nhiều vết bầm tím (xuất huyết) trên cơ thể;
• Chảy máu tự phát ở nướu răng hoặc mũi;
• Tiểu máu hoặc đi ngoài ra máu;
• Chảy máu kinh nguyệt nặng bất thường;
• Chảy máu nhiều trong khi phẫu thuật.

Biến chứng có thể gặp khi xuất huyết giảm tiểu cầu

Nguy cơ lớn nhất liên quan xuất huyết giảm tiểu cầu là chảy máu, trường hợp chảy máu nhẹ là xuất huyết tự nhiên hoặc xuất huyết khi va chạm nhẹ. Trường hợp xuất huyết nặng bao gồm: xuất huyết tiêu hóa (ói ra máu), xuất huyết đường niệu (tiểu đỏ), xuất huyết não màng não (tai biến)… Tuy nhiên tỷ lệ xuất huyết não màng não rất thấp.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bị chảy máu bất thường hoặc bầm tím, hoặc xuất hiện những đốm đỏ, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết giảm tiểu cầu

Trong thành phần tế bào máu, tiểu cầu là chất giúp đông máu khi cơ thể có vết thương và ngăn chặn sự chảy máu. Thông thường, khi có dị nguyên xâm nhập cơ thể, hệ miễn dịch sẽ tiết ra kháng thể để chống lại dị nguyên này. Nhưng vì một lý do nào đó, kháng thể nhận diện lầm một cơ quan, bộ phận nào đó trong cơ thể là dị nguyên và làm tổn thương chúng. Trường hợp ở đây là tiểu cầu. Kháng thể chống lại tiểu cầu làm tiểu cầu bị phá hủy, giảm số lượng tiểu cầu trong máu dẫn đến cơ thể dễ bị xuất huyết chỉ vì một tác động nhẹ.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ xuất huyết giảm tiểu cầu?

Bệnh xuất huyết giảm tiểu cầu xảy ra ở mọi đối tượng thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau, dễ bắt gặp nhất là trẻ em và người trẻ tuổi, và nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới.

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán xuất huyết giảm tiểu cầu

Bác sĩ chẩn đoán bệnh dựa trên xét nghiệm công thức máu, phết máu ngoại biên và tủy đồ.

Một số xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh cũng được tiến hành như:

• Xét nghiệm vi sinh;
• Xét nghiệm miễn dịch.

Phương pháp điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu hiệu quả

Thuốc men:

Thuốc thường dùng để điều trị ban xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát bao gồm:

• Corticosteroid: Dòng đầu tiên điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu tự phát là corticosteroid liều cao và kéo dài để ức chế miễn dịch của người bệnh.
• Trong trường hợp cấp cứu, người bệnh bị xuất huyết đe dọa tính mạng, bác sĩ có thể lựa chọn các thuốc Gamma globulin truyền tĩnh mạch, anti D truyền tĩnh mạch.

Phẫu thuật:

Nếu bị xuất huyết giảm tiểu cầu điều trị Corticosteroid không hiệu quả hoặc có quá nhiều biến chứng, phẫu thuật cắt bỏ lá lách có thể là một lựa chọn. Điều này giúp loại bỏ các nguồn chính tiêu hủy tiểu cầu trong cơ thể và cải thiện số lượng tiểu cầu trong vòng một vài tuần. Tuy nhiên, cắt lách điều trị xuất huyết giảm tiểu cầu không phải là thường xuyên thực hiện như trước đây nữa. Biến chứng sau phẫu thuật nghiêm trọng đôi khi xảy ra, và không có lá lách vĩnh viễn làm tăng tính nhạy cảm lây nhiễm. Hơn nữa, một số người tái phát ngay cả sau khi cắt lách. Cắt lách hiếm khi được thực hiện ở trẻ em vì tốc độ giảm thời hạn hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu  cao.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của xuất huyết giảm tiểu cầu

Nếu có xuất huyết giảm tiểu cầu, các bước sau đây có thể giúp kiểm soát nguy cơ chảy máu và các biến chứng khác:

• Tránh thuốc làm suy yếu tiểu cầu. Thuốc như aspirin và ibuprofen (Advil, Motrin…) có thể làm giảm chức năng tiểu cầu.
• Hạn chế uống rượu. Uống rượu quá nhiều có thể ảnh hưởng đến đông máu.
• Chọn các hoạt động thể chất tác động thấp. Bác sĩ có thể khuyên nên tránh các môn thể thao cạnh tranh hoặc các hoạt động khác mà có thể làm tăng nguy cơ tổn thương và chảy máu.
• Theo dõi dấu hiệu nhiễm trùng. Nếu đã cắt lá lách, được cảnh báo về bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng, bao gồm sốt và tìm cách điều trị kịp thời. Bệnh trong một ai đó đã có cắt lách có thể nặng hơn, kéo dài hơn và có những tác động nghiêm trọng hơn so với những người vẫn còn lá lách nguyên vẹn.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.