Tìm hiểu chung

Bướu cổ là gì?

Bướu cổ hay còn gọi là bướu giáp, là tình trạng tuyến giáp phát triển lớn hơn bình thường. Sự tăng thể tích của tuyến giáp trạng có thể nhìn thấy hoặc không nhìn thấy bằng mắt thường. Bướu cổ được phân làm 2 loại bao gồm: bướu giáp lan tỏa và bướu giáp nhân (đa nhân và đơn nhân).

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bướu cổ

Bướu cổ thường được nhận dạng thông qua kích thước của bướu:

• Bướu nhỏ: Thường phát hiện tình cờ qua dấu hiệu sưng khu vực cổ.
• Bướu lớn: Cảm giác như cổ bị chèn ép, tức cổ, ho, khàn tiếng, khó nuốt, khó thở.

Thường tuyến giáp to nhẹ tản mạn, chất mềm và trơn láng. Đến tuổi trung niên về sau, bướu có thể cứng và có nốt cục.

Tác hại có thể gặp khi bị bướu cổ

Bướu cổ gây ra khá nhiều phiền toái cho người bệnh, thậm chí là nguy hiểm. Các tác hại có thể kể đến bao gồm:

• Bướu cổ khiến cho tuyến giáp lồi ra gây mất thẩm mỹ.
• Bướu cổ khiến cho bệnh nhân cảm thấy khó thở hoặc khó nuốt, ảnh hưởng đến đời sống của người bệnh.
• Khi suy giáp, sẽ gây nên nhiều triệu chứng có hại cho người bệnh như: yếu cơ, giảm trí nhớ, da khô, táo bón, da nhám, tăng cân, rụng tóc, nói chậm, khó thở, phù mi mắt, phù ngoại, sợ lạnh, khàn giọng, giảm tiết mồ hôi, chán ăn, da lạnh, rối loạn tâm thần, lưỡi to, rong kinh, phù mặt, điếc, tóc khô, đau vùng trước ngực, da tái nhợt.
• Khi cường giáp sẽ gây cho người bệnh những triệu chứng như giảm cân đột ngột, nhịp tim nhanh, hồi hộp, đánh trống ngực, tăng sự thèm ăn, căng thẳng, lo lắng và khó chịu, run (thường là run rẩy tay và các ngón tay, ra mồ hôi), thay đổi kinh nguyệt, tăng nhạy cảm với nhiệt, rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, yếu cơ, khó ngủ, lồi nhãn cầu, hoặc mắt sưng đỏ, quá rát hoặc khó chịu ở một hoặc cả hai mắt.
• Nếu mắc phải bướu giáp ác tính không được điều trị kịp thời, các tế bào ung thư sẽ di căn đến nhiều cơ quan và gây tử vong.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu phát hiện bướu cổ đã sưng to và có các triệu chứng bất thường trên, bạn cần gặp bác sĩ để được hỗ trợ điều trị, tránh nguy cơ mắc bệnh ung thư tiềm ẩn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bướu cổ

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng bướu cổ:

• Thiếu i-ốt.
• Người mắc bệnh Graves, là tình trạng hormone tuyến giáp dư thừa hay còn gọi là cường giáp.
• Người mắc bệnh Hashimoto; đây là hậu quả của việc suy tuyến giáp.
• Do bướu cổ Multinodular.
• Do bướu độc tuyến giáp.
• Do viêm nhiễm.
• Người bị mắc bệnh ung thư tuyến giáp.
• Rối loạn bẩm sinh; có tính chất di truyền.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ bướu cổ?

Bướu cổ có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai, kể cả với trẻ sơ sinh hoặc xảy ra bất kỳ giai đoạn nào trong đời.

Yếu tố làm tăng nguy cơ bị bướu cổ, bao gồm:

• Giới tính: Phụ nữ dễ bị rối loạn tuyến giáp hơn nam giới, do đó họ gặp nhiều khả năng gây ra bệnh bướu cổ.
• Tuổi tác: Bướu cổ thường gặp hơn sau tuổi 40.
• Tiền sử bệnh: Trong gia đình hoặc bản thân bạn có tiền sử bệnh tự miễn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh bướu cổ.
• Phụ nữ mang thai và mãn kinh: Vì những lý do không hoàn toàn rõ ràng, các vấn đề về tuyến giáp có nhiều khả năng xảy ra hơn trong thai kỳ và mãn kinh.
• Dùng thuốc: Sử dụng một số loại thuốc trị bệnh, bao gồm thuốc tim, thuốc cản quang, thuốc trị hen, thấp khớp và thuốc thần kinh.
• Tiếp xúc với bức xạ: Nguy cơ mắc bệnh bướu cổ tăng cao nếu như bạn tiếp xúc quá nhiều với bức xạ như: xạ trị vùng cổ, ngực, phơi nhiễm phóng xạ do làm việc tại các khu hạt nhân…

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bướu cổ

Bác sĩ có thể chuẩn đoán ra bạn bị bướu cổ hay không thông qua cảm giác ở cổ và nuốt xuống của bạn trong lần khám sức khỏe định kỳ. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ sử dụng một số phương pháp như:

• Siêu âm tuyến giáp.
• Xét nghiệm hormone.
• Xét nghiệm kháng thể.
• Quét tuyến giáp.
• Sinh thiết.

Phương pháp điều trị bướu cổ hiệu quả

Điều trị bướu cổ tùy thuộc vào kích thước của bướu, triệu chứng, nguyên nhân cơ bản. Bác sĩ có thể khuyên nên:

• Quan sát: Nếu bướu cổ nhỏ và không gây ra vấn đề, và tuyến giáp hoạt động bình thường, bác sĩ có thể đề nghị chờ và xem cách tiếp cận.
• Sử dụng thuốc:
  • Suy giáp: Thay thế hormone tuyến giáp với levothyroxine (Levothroid, Synthroid) sẽ giải quyết các triệu chứng của suy giáp cũng như làm chậm sự phát hành của hormone kích thích tuyến giáp từ tuyến yên, thường làm giảm kích thước của bướu.
  • Viêm tuyến giáp: Bác sĩ có thể khuyên dùng aspirin hoặc thuốc corticosteroid để điều trị viêm.
  • Liên kết với cường giáp: Có thể cần thuốc để bình thường hóa nồng độ hormone.
• Phẫu thuật: Loại bỏ tất cả hay một phần của tuyến giáp là một lựa chọn nếu có bướu cổ lớn, khó chịu hoặc gây khó thở hoặc nuốt, hoặc trong một số trường hợp nếu gây bướu cổ cường giáp. Phẫu thuật cũng điều trị ung thư tuyến giáp. Có thể cần dùng levothyroxine sau khi phẫu thuật, tùy thuộc vào lượng tuyến giáp loại bỏ.
• I-ốt phóng xạ: Trong một số trường hợp, i-ốt phóng xạ được sử dụng để điều trị tuyến giáp hoạt động quá mức. Các i-ốt phóng xạ được dùng bằng đường uống và đến tuyến giáp thông qua máu, phá hủy các tế bào tuyến giáp. Các kết quả điều trị tốt trong giảm kích thước của bướu cổ, nhưng cuối cùng cũng có thể gây ra suy tuyến giáp. Hormone thay thế levothyroxine tổng hợp sau đó trở nên cần thiết.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bướu cổ

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.
• Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh bướu cổ, ta cần xây dựng một lối sống lành mạnh và có chế độ ăn uống khoa học:

• Nhận đủ i-ốt: Sử dụng muối i-ốt hoặc ăn hải sản, rong biển, sữa bò và sữa chua.
• Giảm tiêu thụ i-ốt: Mặc dù không phổ biến, dùng i-ốt quá nhiều đôi khi dẫn đến bệnh bướu cổ.
• Có thể dùng dầu i-ốt đường tiêm hoặc đường uống theo chỉ định bác sĩ để phòng bướu cổ đơn thuần.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.