Tìm hiểu chung

Bệnh chagas là gì?

Bệnh Chagas (tên do nhà khoa học Chagas phát hiện và mô tả) là bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng được tìm thấy trong phân của bọ có cánh Triatominae (reduviid) gây ra. Bệnh Chagas phổ biến ở Nam Mỹ, Trung Mỹ và Mexico, một vài trường hợp đã được phát hiện ở miền nam Hoa Kỳ.

Bệnh Chagas là một bệnh truyền nhiễm, dễ lây lan và thường phát hiện ở trẻ em. Bệnh có thể gây ra các vấn đề về tim mạch và tiêu hóa trầm trọng.

Triệu chứng thường gặp

Những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh Chagas

Bệnh Chagas có thể cấp tính hoặc mạn tính.

Triệu chứng bệnh cấp tính kéo dài trong nhiều tuần hoặc tháng gồm:

• Sưng ở các nơi bị nhiễm trùng;
• Sốt;
• Phát ban;
• Mệt mỏi, đau nhức cơ thể;
• Nhức đầu;
• Chán ăn, buồn nôn;
• Tiêu chảy;
• Hạch sưng;
• Gan lách to.

Tình trạng bệnh kéo dài và chuyển sang giai đoạn mạn tính khi không được điều trị đúng cách. Triệu chứng bệnh ở giai đoạn mạn tính:

• Tim đạp nhanh, bất thường;
• Tình trạng suy tim, choáng tim;
• Khó nuốt do giản thực quản;
• Đau bụng, táo bón do phình đại tràng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn dễ mắc bệnh khi đi du lịch hoặc tới một khu vực có nguy cơ nhiễm bệnh Chagas và khi có dấu hiệu sưng tại chỗ nhiễm trùng, sốt, mệt mỏi, đau nhức cơ thể, phát ban, buồn nôn thì bạn nên gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và kế hoạch điều trị kịp thời. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân dẫn đến bệnh Chagas

Nguyên nhân do ký sinh trùng Trypanosoma cruzi (T.cruzi) gây ra. Ký sinh trùng được truyền cho người từ vết cắn của bọ cánh cứng Triatominae. Sau đó ký sinh trùng xâm nhập cơ thể qua mắt, miệng, vết trầy xước hoặc vết thương từ vết cắn của côn trùng. Gãi hoặc chà xát chỗ bị cắn sẽ giúp ký sinh trùng xâm nhập nhanh hơn. Một khi vào trong cơ thể, ký sinh trùng sẽ sinh sôi và lây lan.

Ngoài ra, bệnh Chagas còn do các nguyên nhân:

• Ăn phải thực phẩm chưa nấu chín có chứa phân từ bọ nhiễm ký sinh T.cruzi.
• Mẹ bị nhiễm T.cruzi truyền sang con khi sinh.
• Ghép tạng, truyền máu của người nhiễm T.cruzi.
• Làm việc và sinh hoạt trong phòng thí nghiệm tiếp xúc với ký sinh trùng.
• Tiếp xúc với động vật nhiễm bệnh.

Nguy cơ mắc phải

Những ai có nguy cơ mắc bệnh Chagas?

Bệnh Chagas thường xuất hiện ở các lục địa châu Mỹ như miền nam Hoa Kỳ đến Bắc Argentina, ở Trung Mỹ và Mexico nên những người đi du lịch hay tiếp xúc với những người ở những khu vực này rất dễ mắc bệnh.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh Chagas, bao gồm:

• Sống tại các khu vực thường có ký sinh trùng gây bệnh.
• Nhận truyền máu, ghép tạng từ người bị nhiễm bệnh

Điều trị hiệu quả

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán bệnh Chagas

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng, hỏi về các triệu chứng và bất kỳ yếu tố nguy cơ nào của bệnh Chagas.

Xét nghiệm máu để xác nhận sự hiện diện của ký sinh trùng T.cruzi hoặc kháng thể mà miễn dịch tạo ra để chống lại ký sinh trùng.

Ngoài ra, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thêm để xác định xem bệnh đã bước vào giai đoạn mạn tính và xuất hiện các biến chứng về tim mạch hoặc tiêu hóa chưa.

Các xét nghiệm như:

• Điện tâm đồ: Ghi lại hoạt động điện của tim.
• Siêu âm và X-quang tim: Cho phép nhìn thấy bất kỳ thay đổi nào về hình dạng và chức năng của tim.
• X-quang bụng: Xem hình ảnh của dạ dày, ruột non và ruột già.
• Nội soi thực quản: Dùng ống nội soi mềm để xem hình ảnh của thực quản trên màn hình.

Phương pháp điều trị bệnh Chagas hiệu quả

Bệnh Chagas được điều trị chủ yếu tập trung tiêu diệt ký sinh trùng và kiểm soát các triệu chứng.

Đối với giai đoạn cấp tính, bác sĩ điều trị bệnh bằng cách kê toa các loại thuốc như benznidazole và nifurtimox.

Điều trị các triệu chứng cụ thể như sau:

• Biến chứng liên quan đến tim: Điều trị bao gồm thuốc, máy tạo nhịp tim hoặc các thiết bị khác để điều chỉnh nhịp tim, phẫu thuật hoặc thậm chí ghép tim khi cần thiết.
• Biến chứng liên quan đến tiêu hóa: Điều trị có thể bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, thuốc, corticosteroid hoặc trong trường hợp nặng thì phẫu thuật.

Tùy vào thể trạng bệnh nhân và tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và áp dụng những phương pháp điều trị phù hợp.

Chế độ sinh hoạt phù hợp

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của bệnh Chagas

• Tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc điều trị.

• Thăm khám định kì để được theo dõi tình trạng sức khỏe, diễn tiến của bệnh và để bác sĩ tìm hướng điều trị phù hợp trong thời gian tiếp theo nếu bệnh chưa có dấu hiệu thuyên giảm.
• Liên hệ ngay với bác sĩ khi cơ thể có những bất thường trong quá trình điều trị.

Phương pháp phòng ngừa hiệu quả

Chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh này nếu áp dụng các biện pháp sau:

• Phun thuốc diệt côn trùng quanh nhà ở và các khu vực xung quanh.
• Tu bổ, cải thiện lại nơi ở.
• Dùng lưới ngăn côn trùng ở các của ra vào và cửa sổ.
• Giữ an toàn vệ sinh thực phẩm.
• Kỹ lưỡng khi nhận máu và tạng.
• Dùng kem diệt côn trùng bôi ngoài da.
• Nếu thai phụ bị mắc bệnh, cần thông báo sớm với bác sĩ để khi trẻ sinh ra được xét nghiệm và điều trị sớm.

• Mọi thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Việc sử dụng thuốc phải tuân theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn.